تندیس عاشورا

در میان شعائر تندیس یا حسین و نمادهای عزاداری ماه محرم، خلق تندیس و مجسمه‌هایی با مضمون واقعه عاشورا و تندیس حرم امام حسین شخصیت‌های برجسته آن، جایگاه ویژه‌ای یافته است. تندیس عاشورایی که اغلب در معابر عمومی، میادین، حسینیه‌ها و تکایا نصب می‌شوند، جلوه‌ای از ارادت و عشق مردم به امام حسین (ع) و یاران با وفایش تندیس سنگ حرم امام حسین را به نمایش می‌گذارند و یاد و خاطره حماسه جاودانه کربلا را حسین تندیس زنده نگه می‌دارند.

تندیس محرمی

ساخت تندیس و مجسمه از شخصیت‌های مذهبی، به ویژه معصومین (ع)، تندیس عصر عاشورا همواره با ظرافت‌ها و حساسیت‌های خاصی همراه بوده است. از یک سو، تندیس اربعین به تصویر کشیدن شمایل ائمه اطهار (ع) به طور عینی، از نظر برخی مراجع تقلید اشکال دارد. از سوی دیگر، تندیس کربلا خلق آثاری هنری در وصف و ستایش ایشان، بازتابی از قیمت تندیس علم عشق و ارادت مردم به خاندان عصمت و طهارت (ع) است.

هنرمندان در خلق تندیس‌های محرم و عاشورا، با بهره‌گیری از خرید تندیس محرم خلاقیت و ابتکار خود، سعی در تجسم مفاهیم عمیق و پرمغز این واقعه عظیم دارند. تندیس علم محرم آنان با استفاده از نمادها و نشانه‌های مختلف مانند ذوالفقار، علم، اسب، خیمه، و … به ابعاد گوناگون واقعه عاشورا تندیس علامت محرم از جمله ایثار، شهادت، فداکاری، و ظلم ستیزی اشاره می‌کنند.

تندیس علم

در برخی از خرید تندیس علم، تصاویر حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یاران با وفایش به گونه‌ای نمادین به تصویر کشیده شده و تندیس تیغه علم از نشان دادن چهره ایشان به طور کامل خودداری می‌شود.

علاوه بر این، در برخی دیگر از آثار، صحنه‌هایی از واقعه عاشورا مانند وداع امام حسین (ع) با اهل بیت، تندیس علم سرو نبرد ایشان در میدان نبرد، یا شهادت یاران با وفایش به تصویر کشیده می‌شود.

تندیس امام حسین

مکان نصب تندیس‌های محرم و عاشورا نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. تندیس مرغ علم غالباً در مکان‌هایی مانند میادین، خیابان‌های اصلی، حسینیه‌ها، تکایا، و زینیه‌ها نصب می‌شوند و تندیس سرو علم در ایام محرم به ویژه در تاسوعا و عاشورا با تزئینات و چراغانی‌های ویژه همراه می‌شوند.

نصب تندیس‌های محرم و عاشورا در معابر عمومی، تندیس علم محرم بازتاب‌های مختلفی در جامعه دارد. برخی تندیس سرو این اقدام را نمادی از زنده نگه داشتن یاد و خاطره حماسه عاشورا و تجدید بیعت با آرمان‌های والای آن می‌دانند.

در مقابل، برخی دیگر نیز به لحاظ شرعی به این موضوع ایراداتی وارد می‌کنند و تندیس علم و مرغ معتقدند به تصویر کشیدن شمایل ائمه اطهار (ع) جایز نیست.

صرف نظر از دیدگاه‌های مختلف، تندیس‌های محرم و عاشورا به عنوان پدیده‌ای فرهنگی، نقشی مهم در انتقال مفاهیم و ارزش‌های والای نهضت عاشورا به نسل‌های مختلف ایفا می‌کنند و می‌توانند در ترویج فرهنگ ایثار، شهادت، و ظلم ستیزی در جامعه موثر باشند.

تندیس ضریح امام حسین

• به دلیل وجود اختلاف نظرهای شرعی در خصوص به تصویر کشیدن تندیس نماد علم شمایل ائمه اطهار (ع)، هنرمندان در خلق تندیس‌های محرم و عاشورا علم تندیس باید نهایت دقت و ظرافت را به کار ببرند.
• استفاده از نمادها و نشانه‌های مرتبط با واقعه عاشورا در تندیس حضرت ابوالفضل، راهکاری مناسب برای انتقال مفاهیم عمیق تندیس هیئت این واقعه بدون به تصویر کشیدن مستقیم چهره ائمه اطهار (ع) است.
• مکان نصب تندیس دست حضرت ابوالفضل باید به گونه‌ای باشد که در معرض دید عموم قرار گرفته و در ترویج فرهنگ عاشورا موثر باشد.